ZA'BA
Za'ba atau Zainal Abidin b. Ahmad (16
September 1895 - 23 Oktober 1973) merupakan seorang ahli bahasa yang
telah banyak menyumbang kepada perkembangan bahasa Melayu. Beliau
dilahirkan pada 16 September 1895 di Kampung Bukit Kerdas, Batu Kikir,
Jempol, Negeri Sembilan. Beliau telah khatam Al-Quran ketika berusia
tujuh tahun, menghafal Surah Yassin dan berzanji.
Za'ba
mulai bersekolah ketika berusia 12 tahun di Sekolah Melayu Batu Kikir.
Tidak lama selepas itu, Za'ba bertukar ke Sekolah Melayu Linggi untuk
pengajian Arab dan Islam lanjut. Pada 1915, Za'ba berjaya tamat (Senior
Cambridge), menjadi pemuda Melayu pertama dari Negeri Sembilan yang
menamatkan tingkatan satu ke Senior Cambridge dalam tempoh enam tahun.
Za'ba
mulai menulis dengan serius ketika berkhidmat sebagai guru sandaran di
Johor Bahru pada tahun 1916. Rencana pertamanya berjudul "Temasya Mandi
Safar di Tanjung Kling" telah diterbitkan dua kali oleh Utusan Melayu.
Kelebihan Za'ba adalah keupayaannya mengabung kesemua aspek dari bahasa,
kesusasteraan, agama, ekonomi, pendidikan, dan politik dalam
penulisannya.
Beliau turut tekun menulis mengenai
kemunduran orang Melayu yang menjadikan kerajaan koloni British syak.
Sungguhpun aktiviti penulisannya ditahan, dia kekal aktif. Ketika
berkhidmat di Kolej Latihan Sultan Idris, Za'ba memusatkan usahanya
menggabung tatabahasa Arab dan Inggeris ke dalam Bahasa Melayu dang
menggunakan aturan tatabahasa tersebut dalam penerbitan buku teks
sekolah dan bahan bacaan umum.
Perkahwinan pertamanya
pada 1917 tidak kekal tetapi dia mempunyai anak perempuan yang
dibesarkannya. Za'ba kemudiannya berkahwin dengan Fatimah Umar. Za'ba
meneruskan kerjaya penulisannya dengan menulis semula penulisan rencana
keugamaannya untuk diterbitkan sebagai buku. Usaha pertamanya, Umbi
Kemajuan diterbitkan pada 1932.
Za'ba turut aktif dalam
khidmat masyarakat. Ini termasuk menjadi Penasihat Umum bagi
Persaudaraan Sahabat Pena Malaya pada 1937, dan pada 1945 sebagai Yang
Dipertua Persatuan Melayu Selangor. Pada tahun 1946, di kongres
menentang pembentukan Malayan Union, dia dilantik sebagai ahli
jawatankuasa bagi Jawatankuasa Penggubal Rang Piagam UMNO dan pada tahun
yang sama dia menamatkan kerjaya politiknya selepas Piagam UMNO
diterima dan diluluskan.
Pada tahun 1947, dia mula
berkhidmat sebagai pensyarah Bahasa Melayu di Universiti London. Di
bersara daripada perkhidmatan kerajaan ketika berusia 55 tahun.
Khidmat
Za'ba masih diperlukan dan pada tahun 1953 dia dilantik sebagai
pensyarah senior di Jabatan Pengajian Melayu (Malay Study Department
(JPM)) di Universiti Malaya, Singapore. Bersama dengan Ungku Aziz, dia
mengatur pembentukan pertubuhan bahasa pelajar dan dua tahun kemudian
pembentukan Persekutuan Bahasa Melayu Universiti Malaya.
Za'ba
memduduki peperiksaan akhir kursus luar Universiti London dan menerima
Master of Arts Second Class (Lower) ketika berusia 59 tahun. Za'ba
menerima gelaran Pendeta sacara rasmi, dalam bentuk songkok pada 1956
dalam Kongres Penulisan dan Bahasa Melayu Ketiga di Johor Bahru. Semua
titik peluh yang Za'ba curahkan kedalam hasil kerjanya adalah kerana dia
mahu meletakkan bahasa Malay diperdana tanpa meminta penghormatan.
Malah dia pernah menolak bintang penghormatan Pingat Manku Negara - yang
membawa gelaran Dato', dan juga Bintang Kebesaran Brunei. Bagaimanapun
pada tahun 1962, dia akhirnya bersetuju menerima anugerah Pingat Manku
Negara yang membawa gelaran Tan Sri.
Za'ba telah
dianugerahi oleh Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong dengan
Bintang Panglima Mangku Negara (gelaran "Tan Sri"). Beliau juga mendapat
Ijazah Doktor Kehormat Persuratan pada konvokesyen pertama Universiti
Kebangsaan Malaysia pada tahun 1973
Za'ba dianggap sebagai
peneroka tatabahasa Melayu, yang kabur ketika itu. Dia menyumbang dengan
lebih lanjut apabila dia diberikan tanggungjawab untuk merancang
kurikulum sekolah, sebagai penterjemah, pensyarah dan semasa era Jepun
diberikan tanggungjawab bagi menulis buku yang boleh digunakan di Malaya
dan Sumatera.
Tan Sri Dr. Haji Zainal Abidin bin Ahmad atau Za'ba meninggal pada 23 Oktober 1973 ketika berusia 78.
(Bibliografi: Wikipedia Bahasa Melayu)
Comments
Post a Comment